Table of Contents
Toggle
گوارگام که با نام صمغ گوار نیز شناخته شده است، دارای ساختاری از نوع پلی ساکارید می باشد که شامل زنجیره های مانوز بوده و گروه جانبی آن در ارتباط با گالاکتوز است. استخراج این ماده از طریق گیاه گوار انجام گردیده که در ترکیب با آب محلولی غلیظ تولید می کند. از خاصیت های ویژه این ماده در صنایع غذایی استفاده می گردد. گام به مفهوم آدامس یا سقز می باشد و به علت این ویژگی گوارگام این نام به آن اختصاص داده شده است.
گیاه گوار همانند لوبیا می باشد و از بزرگترین تولید کنندگان این ماده می توان از کشورهای هند، پاکستان، استرالیا، آفریقا و آمریکا نام برد. این ماده خصیت پایدارکنندگی و غلیظ کنندگی خود در صنایع دارو، غذا و آرایشی به عنوان یک امولسیفایر عمل می کند.
گوارگام پس از گذشت مراحل تولید صنعتی به صورت پودری سفید رنگ و نرم در آمده و در صنعت به عنوان یک ماده اولیه استفاده می گردد. این ماده به عنوان یک ماده اتصال دهنده در مواد غذایی و تقویت کننده همانند زانتان گام بوده اما در ویژگی ها و خواص متفاوت می باشد. صمغ این ماده در اکثر موارد بی خطر بوده و حتی از مزایای خوبی در سلامتی انسان برخوردار می باشد.
گوارگام در دمای 50 درجه سانتی گراد تخریب گردیده، و در دمای مابین 5 الی 7 درجه پایدار می باشد. اسید های قوی این ماده موجب هیدرولیز و از بین بردن ویسکوزیته آن می گردد. گیاه گوار به صورت لوبیا بوده که بیشتر در کشور هند و پاکستان رشد می کند، از لحاظ ساختار این ماده یک نوع گالاکتومانان می باشد. از این ماده در غلظت های مختلف در صنایع متفاوتی استفاده می گردد.
این ماده همچنین دارای غلظت های متفاوتی در حلال های مختلف می باشد. یکی از عمده دلایل انحلال پذیری این ماده از عواملی از جمله مدت زمان حل شدن، دما و مقدار اسیدیته است. در کشور هند از این گیاه به منظور ذخیره سازی آب و به عنوان غذا نیز استفاده می گردد. عمده تولید این محصول توسط هند می باشد.
مدت کاشت و برداشت گوارگام بسته به شرایط محیطی متفاوت می باشد، به عنوان نمونه، در کشور هند 90 روز زمان نیاز است اما در آمریکا این زمان به 20 الی 25 هفته می رسد. طول گیاه گوار به 1 الی 2 متر می رسد، در صورتی که مرطوب باشد در حین برداشت می بایست خشک گردد. دانه های آن بر روی ساقه این گیاه بوده و دارای پوست می باشد تا از آن محافظت کند.
به منظور جداسازی دانه از پوست آنها را در اسید سولفوریک قرار می دهند تا به راحتی پوستش جدا گردد. یکی دیگر از روش های جداسازی پوست از دانه با استفاده از سوزاندن می باشد که پس از آن دانه و پوست آسیاب گردیده و دانه ها جدا می گردد، در نتیجه پودری زرد کم رنگ که پودر گوارگام است تولید می گردد. عمده تولید گوارگام در کشور هند می باشد و این میزان تا 70 درصد ایالت راجستان و 60 درصد در شهر جادپور واقع شده است.
گوارگام به شکل پودری زرد رنگ و سفید بوده که پنج الی هشت بار ضخیم تر از نشاسته می باشد. این ماده بی مزه، بی بو و غیر سمی است که به رنگ خاکستری نیمه شفاف است. در زمان حل شدن در آب با میزان ناچیزی از بوراکس به صورت ژل در می آید.
گیاه گوار، سخت می باشد و دارای تحمل خشکی بالایی از خود بوده، ساقه این گیاه 3 الی 6 فوت می رسد و طیف وسیعی از خاک از شن عمیق تا خاک رس به راحتی رشد می کند. گوارگام در نوشیدنی ها و غذا به عنوان یک عامل تعلیق، اتصال کننده و ضخیم کننده استفاده می گردد. گوراگام نوعی افزودنی در دارو، مواد منفجره، کاغذ، حفاری و صنعت آرایشی بهداشتی می باشد.
کاربرد این ماده در قدرت آن در ایجاد پیوند هیدروژنی با مولکول های آب می باشد. این ماده در غلظت پایین محلولی با ویسکوزیته بالا تشکیل داده و همچنین در صورت افزایش دما این مقدار نیز بالا می رود. گوارگام با اصلاح کننده های رئولوژی نیز ترکیب می گردد. با توجه به قدرت غلظت بالای گوارگام تنها میزان ناچیزی از این ماده به منظور افزایش ویسکوزیته 0 الی 5 درصد مورد نیاز است.
میزان ناجیزی از گوارگام را می توان با آب خنک و گرم محلول کرد. ترکیب این ماده با آب به سرعت زیاد موجب ایجاد ژل ناهموار می گردد. گوارگام در حلال آلی نامحلول و در آب سرد و گرم محلول تیکسوتروپیک حاوی ویسکوزیته بالا تشکیل خواهد داد.
بالاترین میزان هیدراته در دمای اتاق پس از 2 الی 4 ساعت انجام می شود. در برخی مواقع اثر سینرژیکی غلظت در کنار عوامل سوسپانسیون دیگر همانند زانتان گام دیده می شود. این ماده دارای ویسکوزیته کم برشی می باشد و به شدت نازک است.
کاشت گیاه گوار در هند در اواخر جولای آغاز گردیده و قبل از اولین بارش در نوامبر آماده برداشت خواهد بود، در ضمن دانه های این ماده در صورت وجود رطوبت می بایست در زمان برداشت خشک گردیده گه این کار موجب کاهش خواص گوار می گردد. آبیاری گیاه گوار در دو نوبت، یک بار در حین جوانه زدن و بار دیگر در زمان میوه دادن می باشد.
تابش نورد خورشید شرایط مناسبی برای رشد این گیاه فراهم می کند. میزان 14 الی 16 درصد از حجم دانه ها را پوست و مقدار 40 الی 46 درصد آنرا گوار تشکیل می دهد، این دانه ها با استفاده از آسیاب پوست خود را از دست می دهد. سپس ماده درون آن آسیاب گردیده و پودر سفید زرد رنگ و بی طعمی همچون گوارگام تولید می گردد.
نوع مصرف نهایی این ماده تاثیر در روش تولید آن دارد. در روش کلی تولید، گیاه گوار مورد حرارت قرار گرفته تا خشک گردد، پس از آن با استفاده از سایش پوست آن جدا گردیده و در مرحله آخر الک می شود. پروسه تولید گوارگام به عنوان یک نوع افزودنی در غذا حاوی مراحل متفاوتی می باشد. در مر حله اول شاخه های گیاه گوار جدا گردیده و در مخلوط کن خیس می گردد که این مرحله با نام پیش هیدراته شدن نام گردیده است.
این پروسه از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا که تعیین کننده در هیدراتاسیون و PH نهایی محصول می باشد. پس از این مرحله، پوسته گیاه گوار با استفاده از حرارت جدا گردیده و در مرحله بعدی خشک می گردد. در مرحله بعدی گیاه خشک گردیده مورد آسیاب و سنگ زنی قرار گرفته و به شکل پودر در می آید. در مرحله آخر این ماده تصفیه شده و پودری سفید تولید می کند.
این ماده با توجه به شرایط آب و هوایی مختلف، زمان خیس شدن، سرعت پخش پودر، غلظت و مش ذرات، مقدار رطوبت پذیری متفاوتی در حلال ها گوناگون از خود دارد. گوارگام با توجه به قابلیت امولسیفایری غلیظ کنندگی و ژل کنندگی خود از کاربردهای فراوانی در صنعت غذایی، دارو، آرایشی بهداشتی و استخراج نفت برخوردار است که از عمده کاربردهای آن می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
میزان قابل توجهی از گوارگام به عنوان یک ماده افزودنی در فرآورده های غذایی استفاده می گردد. این ماده یک نوع ار اقتصادی ترین هیدروکلوئیدهای بوده و دارای خاصیت های ویژه ای همچون میزان بالای فیبر، کالری پایین، نگهداری آب و ایجاد بلورهای یخ می باشد. از دیگر کاربردهای آن می توان به استفاده در بستنی اشاره کرد. این صمغ باتوجه به خاصیت هیدراتاسیون بالای خود در آب سرد به عنوان یک نوع استبیالایزر و پایدارکننده در تولید بستنی نیز استفاده می شود.
مقدار 0.2 درصد از گوارگام به میزان 20 الی 30 ثانیه در دما بستنی با کیفیت بالا تولید می شود. از دیگر محصولات غذایی که در آن گوارگام یافت می گردد می توان به لبنیات، نوشیدنی، کنسرو ها، مربا، کیک و کلوچه، سس و سایر فراورده های رژیمی نام برد. در محصولات نان گوارگام باعث افزایش طول عمر مفید شده و رطوبت را بهبود می بخشد. این ماده همچنین در افزایش عمبکرد خمیر و عمر مفید آن نیز موثر است.
با توجه به اینکه ماده اولیه تولید گوارگام گیاهی است، از خواص بالایی در سلامتی انسان برخوردار می باشد به طوری که از آن در درمان دیابت، اسهال، بیوست، کلسترول و سندروک روده استفاده می گردد. قابلیت این ماده در کاهش کلسترول در کنار موادی همچون پکتین که از مواد همراه در کنار گوارگام می باشد از اهمیت بالایی برخوردار است.
علاوه بر موراد ذکر شده، این ماده در این صنعت به عنوان یک عامل در افزایش ویسکوزیته و قدرت چسبندگی مواد اولیه قرص ها نیز استفاده می گردد. گوارگام حاوی فیبری در ساختار خود می باشد به نحوی که مقدار رطوبت مدفوع را متعادل می سازد و مقدار مایع اضافه در اسهال را جذب کرده و باعث نرم سازی مدفوع می گردد.
این ماده همچنین کمک شایانی در کاهش مقدار کلسترول و گلوکز که توسط معده جذب می گردد می کند. همچنین از دیگر خواص این ماده در سلامتی انسان می توان به احساس سیری اشاره کرد به نحوی که این ماده در معده گسترده گردیده، به همین خاطر از این ماده به عنوان یک عامل رژیمی در صنایع غذایی استفاده می گردد. گوارگام همچنین در کاهش فشار خون نقش به سزایی دارد. استفاده از این ماده همچنین در درمان سندروم روده تحریک پذیر، کاهش درد شکم و بهبود در عملکرد روده موثر است. در محصولات پنیر باعث بهبود بافت و طعم گردیده و به عنوان یک نوع تثبیت کننده عمل می کند.
از خاصیت امولسیفایری و قوام دهندگی این ماده در تولید محصولات بهداشتی و آرایشی استفاده می گردد. از عمده کاربردهای گوارگام در این زمینه می توان به محصولاتی همانند شامپو، صابون، لوسیون، لوازم آرایش چشم، خمیر دندان و کرم های اصلاح اشاره نمود.
از دانه های گوارگام با استفاده از الک کردن، صیق دادن و بوددادن مورد استفاده قرار می گیرد، طی پروسه گوارگام تصفیه گردیده و به پوسته تبدیل خواهد شد. از فرآورده های مانده می توان به گوارچوری و کورما نام برد که در خوراک دام استفاده می گردد.
این ماده بی خطر برای سلامتی انسان می باشد. در صورت استفاده از گوارگام به صورت خوراکی می بایست حداقل به میزان 8 اونس مایعات تناول گردد. از عوارض جانبی استفاده از این ماده می توان به افزایش میزان گاز، نرم گردیدن مدفوع و اسهال اشاره کرد. این عوارض جانبی به طوری می باشد که پس از چند روز تاثیر خود را از دست می دهد.
استفاده مقدار بالای این ماده موجب گرفتگی و انسداد روده می گردد.در افرادی که مبتلا به دیابت هستند، استفاده از این ماده میتواند موجب کاهش سطح گلوکز خون گردیده و مناسب است در این افراد میزان قند خون تحت کنترل باشد. افرادی که دارای بیماری های روده می باشد می بایست از مصرف گوارگام از آنجایی که می تواند باعث باریک شدن مجاری گردد پرهیز شود.استفاده از گوارگام در افراد با فشار خون بالا توصیه نمی شود.
محصولات دیگر ما: خاک دیاتومه، پلی آلومینیوم کلراید، هیدروکسید پتاسیم، تری سدیم فسفات، سیلیکاژل، قیر، سدیم تری پلی فسفات، مونو کلسیم فسفات، Bitumen، اسید سیتریک، مولکولارسیو، اکتیو آلومینا، زغال فعال، پتاسیم کربنات ، اگزالیک اسید، خاک رنگبر ، تیتانیوم دی اکسید، اسید استئاریک، گوارگام ، اسید بوریک ، زانتان گام ، دی سدیم فسفات ، مونو سدیم فسفات ، کربوکسی متیل سلولز ، کود سولفات پتاسیم ، اسید فسفریک ، بوراکس ، سولفات مس ، مونو آمونیوم فسفات ، اوره ، گوگرد ، کائولین , کربنات سدیم ، سیلیکاژل