Table of Contents
Toggle
سولفات مس نوعی ترکیب معدنی بوده و مدل پنتا هیدرات آن دارای رایج ترین مصارف می باشد. از سایر نام های این محصول می توان به کات کبود، زاج کبود، سنگ آبی، ویتریول رومی، ویتریول آبی و ویتریول مس اشاره نمود. نوع پنتا هیدرات این محصول که دارای بالاترین ساختار نمک در خود می باشد به شکل جامد و رنگ آبی روشن می باشد. این نمک از خود واکنشی گرما زا تولید نموده و در آب قابل حل می باشد. سولفات مس برای نخستین بار در دهه 17 میلادی در امریکا مورد استفاده قرار داده شد و در سال 1956 به ثبت رسید.
این ماده از سالیان گذشته در آبکاری و رنگرزی مورد استفاده می گردید و در طیف وسیعی از محصولات استفاده می شود. پروسه تولید این ماده از طریق واکنش اسید سولفوریک با فلز مس می باشد. این ماده با استفاده از شستشوی سنگ معدن مس نیز قابل تولید خوهد بود.
سولفات مس به شکل تجاری خود دارای 98 درصد سولفات مس خالص در خود بوده و همچنین می تواند حاوی مقدار کمی آب در خود باشد. این ماده حاوی 39.81 درصد مس و 60.19 درصد سولفات می باشد. در صورتی که رنگ سولفات مس آبی بوده به شکل آبدار می باشد که حاوی 25.47 درصد مس، 36.06 درصد آب و 38.47 درصد سولفات در خود است.
سولفات مس دارای 4 سایز مختلف از جمله بلورهای بزرگ، کوچک، ریز همچون برف و پودر است. شکل بدون آب این ماده به صورت ماده معدنی کمیاب می باشد و رنگ سبز کم رنگ متمایل به خاکستری دارد. نوع آبدار آن شامل انواع سه آبه، پنج آبه و هفت آبه می باشد. رنگ آبی روشن این ماده مناسب ترین راه به منظور ایجاد تمایز مابین نوع آب دار و بی آب آن می باشد.
این محصول حاوی ساختاری کریستالی شکل بوده و به دو رنگ آبی پنج آبه و سفید بی آب موجود بوده که حاوی بوی مطبوع و انحلال پذیری بالایی در آب می باشد. انحلال این ماده در آب گرما زا است و به شدت جاذب رطوب می باشد به همین منظور می بایست انبارش این ماده در جای خشک انجام گیرد.
پروسه تولید این ماده به روش های ذیل انجام می شود:
این روش به صورت صنعتی به منظور تولید سولفات مس مورد استفاده قرار می گیرد. در این پروسه ذرات کوچک مس وارد برج واکنش شده و بستری از فلز مس به وجود می آید. دو حالت در برج واکنش به وجود خواهد آمد. در حالت اول سولفات مس غلیظ در شرایط اسیدی کریستالیزه شده و تولید می گردد. در روش دوم سولفات مس در محیطی خنثی به وجود آمده، کریستالیزه و تولید خواهد شد. میزان اکسیژن مصرفی در تولید مرتبط با جرم فلز مسی حل شده می باشد. در صورت کاهش میزان شدت هوا محلول داغ اسید باعث اکسید شدن ذرات مس خواهد شد و فیلمی از سولفید مس بر ذرات تشکیل می دهد.
در صورت کاهش شدت هوا موجب خواهد شد تا محلول داغ اسید ذرات مس اکسید گردد و فیلمی از سولفید مس بر ذرات به وجود خواهد آمد. این فیلم باعث خواهد شد تا ذرات مس در اکسیداسیون های بعد به شکل خنثی عمل کند و از بازدهی کلی برج کاسته شود. افزایش میزان هوا همچنین باعث کاهش میزان اکسیژن مصرفی و کاهش بازدهی برج میشود. به لحاظ افزایش مقدار تولید، می بایست ارتفاع برج افزایش پیدا کند. در صورتی که سطح ذرات مس افزایش یابد به این معنی که به جای تکه های مس از براده مس استفاده گردد، تاثیر مناسبی همچون افزایش ارتفاع برج از خود دارد.
از روش های صنعتی دیگر در تولید سولفات مس می توان به استفاده از دو برج حاوی ذرات مس اشاره نمود. یکی از برج ها محتوی اسید سولفوریک بوده و برج دوم هوا و بخار تزریق می شود که موجب خواهد شد ذرات مس اکسیده شده و لایه ای از اکسید مس بر روی سطح ایجاد گردد. این محلول به شکل متناوب در برج پمپ گردیده و لایه اکسید شده حل می گردد و به برج خشک که محتوی هوا و بخار است انتقال داده می شود. این فرآیند تا زمان رسیدن به غلظت مورد نیاز ادامه خواهد یافت.
در این پروسه اسید سولفوریک از قسمت بالایی بستر مس پاشیده خواهد شد و پس از جمع آوری در قسمت پایین برج به مخزن ذخیره برگردانده خواهد شد تا پس از آن مجدد عمل پاشیدن انجام گردد. بخار مورد نیاز و هوا از قسمت پایینی برج به شکل پیوسته وارد گردیده و این فرآیند تا زمان رسیدن به غلظت مورد نیاز سولفات مس ادامه خواهد یافت.
در این روش سولفات مس با استفاده از محلول مس آمونیاکی و از طریق حلال قابل استخراج خواهد بود. محلول قلیایی ابتدا در تماس با استخراج کننده نسبت به مس انتخاب گر قرار خواهد گرفت. در مرحله بعدی مواد جامد آلی که محتوی ترکیب مس می باشد از محلول جدا گردیده و در تماس مستقیم با اسید سولفوریک قرار می گیرد. محلول سولفات مس تولید شده از این روش سرد شده و توسط تبخیر کننده به منظور تولید کریستال سولفات پنج آبه غلیظ می شود. به طور کلی از روش های تولید پیشنهاد شده پروسه هاریک به تجهیزات ساده و کمتری نیازمند است.
سولفات مس از کاربردهای فراوانی در صنعت برخوردار بوده که از جمله کاربردهای آن می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
سولفات مس به عنوان نوعی ریز مغذی استفاده می گردد. این محصول موجب تولید ویتامین A خواهد شد و نقش موثر متابولیکی از خود خواهد داشت. سولفات مس همچنین تاثیر مناسبی در بیوسنتز و رشد میوه از خود دارد. همچنین مس قدرت جذب بالایی دارد. سولفات مس به شکل محلول به منظور جبران کمبود مس مناسب می باشد. نوع 5 آبه آن بدون اسید نیتریک است که برای کود کشاورزی مورد استفاده قرار داده می شود.
سولفات مس به شکل 5 آبه به عنوان نوعی قارچ کش مصرف می گردد. در عین حال این قارچ ها توانایی قدرت سازگاری با یون های مس را از خود دارند. سوسپانسیون محتوی هیدروکسید کلسیم و سولفات مس به منظور کنترل قارچ در خربزه، انگور و توت استفاده می شود. سولفات مس و کربنات آمونیوم به منظور جلوگیری از میرایی نهال کاربرد دارد. این مخلوط به منظور علف کشی و مصرف غیر کشاورزی در کنترل گیاهانی همانند آبزی مهاجم و ریشه گیاهی در کنار لوله انتقال آب مورد مصرف قرار می گیرد. از این ماده در استخر به عنوان عاملی موثر در نابودسازی جلبک نیز استفاده خواهد شد.
همچنین از محلول رقیق سولفات مس به منظور درمان عفونت انگلی در ماهی های آکواریوم و همچنین به منظور از بین بردن حلزون در آکواریوم استفاده می شود. مس برای ماهیان نیز سمی می باشد و می بایست در غلظت پایین از آن استفاده گردد.
به منظور آزمایش های شیمیایی از سولفات مس نیز استفاده می گردد. این محصول در محلول بندیکت و فهلینگ به منظور کاهش میزان قند استفاده خواهد شد. یون های مس همچنین در ترکیب شعله نور سبز عمیقی از خود منتشر می سازد و این رنگ سبز در مقایسه با سوختن باریم در شعبه تندتر خواهد بود.
نمک بدون آب سولفات مس به عنوان عاملی در کم کردن آب به منظور تشکیل و اصلاح گروه های استال مورد استفاده قرار داده می شود. نمک هیدراته همچنین با پرمنگنات پتاسیم مخلوط گردیده و ترکیبی اکسید کننده به منظور تبدیل الکل های اولیه تولید می سازد.
از ترکیب سولفات مس و هیدروکسید آمونیوم تترا آمین مس سولفات تولید خواهد گردید که به منظور ترکیب سلولز با ریون مورد استفاده قرار داده می شود.
سولفات مس آبی رنگ از شناخته شده ترین و پرکاربردترین نمک ها مس در صنعت می باشد. از عمده کاربردهای آن می توان به استفاده در تولید سایر نمک های مس اشاره نمود. در حال حاضر در جهان بیش از 100 تولید کننده وجود دارد و میزان مصرف این ماده 275 هزار تن در سال می باشد. به طور کلی بالای 75 درصد مصرف این ماده در صنعت کشاورزی به عنوان قارچ کش است.
سولفات مس دارای خواص متعدد از خود بوده و در صنعت نیز از کاربری های فراوانی برخوردار می باشد. از سالیان دور از این ماده به عنوان عاملی در آبکاری و رنگرزی استفاده می گردید و در میزان قابل توجهی از این محصول به منظور مصرف در کشاورزی استفاده می گردد.
از سولفات مس به عنوان نوعی الکترولیت در تصفیه مس، پوششی در سیم و در مراحل مختلف در آبکاری مس نیز استفاده می گردد. در معدن نیز از سولفات مس به عنوان عاملی فعال کننده در شناورسازی سرب، کبالت و سنگ معدن طلا کاربرد دارد. از این ماده در صنعت چاپ نیز استفاده می گردد. در رنگ نیز به عنوان عاملی در ضد رسوب استفاده شده و نقشی مهم در رنگ آمیزی شیشه از خود دارد.
از این ماده به عنوان عاملی در تهیه سموم به منظور از بین بردن علف های هرز، کنترل بیماری قارچ، تامین کمبود مس در حیوانات، محرکی رشد در مرغ های گوشتی، ضد عفونی کننده خاک ها و عاملی در جلوگیری از بیماری های گوجه فرنگی استفاده می شود.
از سولفات مس در استخر به منظور از بین بردن جلبک و میکروارگانیسم استفاده می شود. همچنین محلول این ماده برای ضدعفونی کنندگی محل نگهداری گاو، گوساله و گوسفند استفاده می گردد. سولفات مس در کود به منظور تامین غذای مناسب در برنج مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور جلوگیری از رشد جلبک در گلدان نیز از سولفات مس استفاده می شود. در چسب نیز از این ماده به عنوان عامل نگهدارنده در خمیر و چسب استفاده می گردد. از این محصول به چسب های سیلیکاتی به منظور پایداری در برابر آب استفاده می شود.
همچنین از سولفات مس در چوب و الوار به منظور عاملی در جلوگیری از رشد کرم چوب و پوسیدگی کاربرد دارد. در استخر نیز از این ماده به عنوان عامل رنگ آمیزی و ضد عفونی کننده استفاده می گردد. محلول سولفات مس همچنین از رشد ریشه درختان در فاضلاب پیشگیری خواهد نمود. از دیگر کاربردهای سولفات مس می توان به کاربرد در کاتالیزور و استفاده در صنایع و تصفیه گاز همچون جداسازی سولفید هیدروژن و هیدروژن کلرید به عنوان نمک معدنی در پتروشیمی اشاره کرد. به منظور رنگ شیشه، گچ و رنگ آمیزی ظروف سرامیکی و تغییر رنگ فلز همچون تیره گردیدن روی، رنگ کردن آلومینیوم و کاربردهای در صنعت رنگ می توان اشاره نمود.
در چرم و دباغی نیز از سولفات مس به منظور رنگرزی استفاده می گردد. به منظور تهیه ماده مخصوص جوهر، کاتالیروز، لاستیک مصنوعی و کراکینگ گازهای مایع، تولید کلرید مس، تصفیه بوتادین و تهیه کاتالیزور مورد استفاده در کلرزنی لاتکس لاستیک از سولفات مس استفاده می گردد. در نساجی نیز برای پارچه ضد پوسیدگی، کیسه شن، تولید رنگ سیاه انیلین، و همچنین ثبات رنگ در منسوجات کاربرد دارد.
سولفات مس به شدت تحریک کننده می باشد و از عمده روش هایی که این ماده باعث ایجاد سمیت در فرد می گردد از طریق تماس با پوست و چشم و استنشاق ذرات معلق آن می باشد. در صورت تماس پوستی با این ماده می تواند باعث خارش گردد. در صورت تماس با چشم موجب التهاب پلک، زخم و کدر گردیدن قرنیه خواهد شد.
در صورت بلعیدن این ماده می تواند به شدت سمی باشد. پایین ترین میزان مصرف سولفات که می تواند به صورت سمی عمل کند به مقدار 11 میلی گرم در هر کیلوگرم می باشد. سولفات مس عاملی تحریک کننده در دستگاه گوارش می باشد . در صورتی که در معده بماند باعث ایجاد علائم تحریک کننده بیشتری خواهد شد. در صورت بلعدین این ماده مسمومیت به شکل طعم فلز در دهان، سوزش قفسه سینه، اسهال، استفراغ و سردرد نشان خواهد داد. در صورت مسمویت همچنین آسیب به مغز، کبد، کلیه و معده می رساند.
این ماده به شکل محلول در آب است. مقدار زیادی از مس در گیاهان باعث ایجاد سمیت خواهد شد زیرا می تواند موجب مهار فتوسنتز گردد. سولفات مس به منظور از بین بردن جلبک در استخر مورد استفاده قرار می گیرد. کمبود اکسیژن یکی از علت های اصلی مرگ ماهیان می باشد که مس در غلظت های پایین نیز برای ماهیان و آبزیان مضر خواهد بود. محل انبارش این ماده می بایست حاوی تهویه مناسب باشد. برای کار کردن می بایست به نحوی عمل گردد تا میزان گرد و غبار به حداقل میزان برسد. از تماس این ماده با چشم، پوست و لباس می بایست اجتناب نمود و از تنفس گرد و غبار می بایست جلوگیری کرد.
این ماده می بایست در جای خشک و خنک نگهداری شود و به دور از مواد ناسازگار باشد. همچنین می بایست محیط انبار از رطوبت به دور باشد. حمل این محصول در کیسه های 20 و 25 کیلوگرمی و به صورت در بسته می باشد. به منظور حمل فله ای همچنین از کیسه های 1000 کیلوگرمی استفاده می گردد.
محصولات دیگر ما: خاک دیاتومه، پلی آلومینیوم کلراید، هیدروکسید پتاسیم، تری سدیم فسفات، سیلیکاژل، قیر، سدیم تری پلی فسفات، مونو کلسیم فسفات، Bitumen، اسید سیتریک ، مولکولارسیو، اکتیو آلومینا، زغال فعال، پتاسیم کربنات ، اگزالیک اسید، خاک تونسیل ، اکسید تیتانیوم، اسید استئاریک، گوارگام ، سدیم هگزا متا فسفات ، اسید بوریک ، زانتان گام ، دی فسفات سدیم، مونو سدیم فسفات، کربوکسی متیل سلولز، سولفات پتاسیم، اسید فسفریک، بوراکس، سولفات مس ، مونو آمونیوم فسفات ، اوره ، گوگرد ، کائولین , کربنات سدیم ، سیلیکاژل